Jakie chłodzenie CPU warto wybrać?
Dlaczego procesor się grzeje?
Procesor to jeden z elementów naszego komputera, który szczególnie mocno narażony jest na przegrzewanie się. Dlaczego jednak tak się dzieje i czy można tego uniknąć?
Wiecie zapewne doskonale, że rolą procesora jest wykonywanie dość skomplikowanych obliczeń matematycznych. Potrzebuje on oczywiście w tym celu zasilania. Niestety, nie istnieje jeszcze (i raczej nigdy nie zaistnieje) elektronika, która jest w stanie zużyć 100% dostarczanej jej energii elektrycznej. Pewna jej część zmieni się po prostu w ciepło. Dokładnie dlatego nasz procesor się nagrzewa.
Oczywiście, wszystko zależy od tego, jakie zadania musi wykonywać nasze CPU. Podczas spoczynku lub wykonywania mało skomplikowanych czynności obliczeń do wykonania jest mało. Nie istnieje więc zbyt duże zapotrzebowanie energetyczne, procesor będzie miał wtedy najczęściej około 30 stopni.
Jeśli wrastają wymagania to wzrasta jednocześnie pobór mocy. Siła rzeczy, więcej energii zmieni się zatem w ciepło. Aby utrzymać procesor w odpowiedniej temperaturze koniecznie musimy go ochładzać. Jakie chłodzenie CPU będzie jednak najlepszym wyborem?
Jakie są bezpieczne temperatury procesora?
Na samym początku określmy jednak, kiedy mówimy o przegrzewaniu, a kiedy o naturalnej pracy. Niestety, nie ma tutaj żadnych stałych i uniwersalnych wartości. Wszystko zależy od konkretnego modelu procesora.
Aby sprawdzić jego maksymalną dopuszczalną temperaturę, musicie znaleźć na stronie producenta kartę produktu. Parametr ten powinien być tam bardzo wyraźnie opisany. Zazwyczaj, chcielibyśmy, aby nasz procesor nie przekraczał podczas pracy 60% tej wartości.
Jeśli chodzi o bardziej uniwersalne wartości, to podczas spoczynku temperatura procesora nie powinna przekraczać raczej 35 stopni. Podczas mocnego obciążenia może wzrosnąć bez żadnych obaw do nawet do 70 stopni. Powyżej tych wartości należy się zastanowić, czy nasze chłodzenie jest wystarczające.
Sprawdź: Jak wyciszyć komputer?
Jakie chłodzenie CPU wybrać? Podstawowe rodzaje
Wybierając chłodzenie procesora mamy do dyspozycji jego trzy podstawowe rodzaje. Opiszemy więc wady i zalety poszczególnych rozwiązań.
Chłodzenie pasywne
Chłodzenie pasywne to zdecydowanie najprostszy spośród wszystkich trzech opisywanych tutaj modeli. Aczkolwiek, nie zapominajmy, że niektóre egzemplarze są tak naprawdę bardzo skomplikowanym dziełem zaawansowanej inżynierii. Nie zmienia to jednak faktu, że ich działanie jest po prostu banalne.
Chłodzenie pasywne to po prostu radiator, który umieszczamy na procesorze. Dzięki swojej konstrukcji wchłania od dość dobrze ciepło procesora i bardzo skuteczne oddaje je do powietrza. Wydajność zależy tutaj w największej mierze od jego wielkości.
Zacznijmy zatem od zalet. Chłodzenie pasywne nie wymaga do pracy żadnego zasilania i jest przy tym nieruchome. Oznacza to, że jest też całkowicie bezgłośne. Jeśli zależy nam na cichym komputerze to będzie to po prostu doskonały wybór. Przy okazji, jest to też sprzęt, który po prostu nie ma prawa się sam z siebie popsuć.
Brzmi bardzo dobrze, prawda? Niestety jest też jedna wada, która w większości przypadków przekreśla możliwość skorzystania z chłodzenia pasywnego. Jest ono po prostu niezbyt wydajne. To dobry wybór do komputera biurowego, ale fatalny do modeli gamingowych.
Sprawdź: Karta graficzna do 1000 zł - najlepsze modele
Chłodzenie aktywne (wentylator)
Chłodzenie aktywne to po prostu doskonale nam znane wentylatory. Pomagają one utrzymać prawidłowy przepływ powietrza i nie jako „wypychają” ciepło z naszego komputera. To zdecydowanie najpopularniejszy sposób na chłodzenie CPU.
Zacznijmy więc od zalet: wentylatory są po prostu dość wydajne. W zdecydowanej większości przypadków w zupełności wystarczą one, aby utrzymywać nasz komputer w prawidłowej temperaturze. Samo w sobie jest to już w pełni wystarczające, żeby rozważyć właśnie takie rozwiązanie.
Niestety, są również wady. Dla większości użytkowników, podstawową z nich będzie hałas. Wentylator nie może siłą rzeczy pracować bezgłośnie. Warto więc postawić na model wysokiej jakości, aby zminimalizować tę niedogodność. Dodatkowo, zasada jest dość prosta – im większy wentylator tym ciszej będzie on działał.
Kolejna wada to konieczność częstego czyszczenia. Kurz osadzający się na skrzydłach wentylatora bardzo skutecznie zaburza ich działanie. Częsta konserwacja to punkt absolutnie obowiązkowy.
Wiele modeli łączy również chłodzenie pasywne z wentylatorem. To bardzo dobry i zdecydowanie polecany wybór.
Chłodzenie wodne
Jakie chłodzenie CPU wybrać? Zdecydowanie te dopasowane do wydajności naszego komputera. W przypadku najmocniejszych gamingowych PC warto rozważyć zatem chłodzenie wodne. To najwydajniejszy system jaki możemy zainstalować w swoim komputerze.
Największą zaletą jest tutaj po prostu bardzo wysoka efektywność. Ciężko wyobrazić sobie jakąkolwiek sytuację, w której chłodzenie wodne okazałoby się niewystarczające. To doskonały wybór nawet do overclockingu.
Niestety, tego rodzaju chłodzenie jest po prostu bardzo duże. W obudowie musimy zmieścić przecież chłodnicę oraz rury. Możemy skorzystać z niego tylko i wyłącznie w największych modelach typu Full Tower. Kolejnym minusem z pewnością będzie niestety cena, wentylatory są nawet kilkadziesiąt razy tańsze.
Wbrew temu co sądzi jednak wiele osób, chłodzenie wodne to system w pełni bezpieczny. Nie istnieje ryzyko niebezpiecznego zwarcia czy zalania części komputera.
Sprawdź: Chłodzenie wodne - wszystko co musisz wiedzieć
Jakie chłodzenie CPU będzie najlepsze?
No dobrze, jakie chłodzenie CPU powinniśmy zatem wybrać? Naszym zdaniem, najlepszym i uniwersalnym wyborem będzie radiator z dodatkowym wentylatorem. To rozwiązanie, które sprawdzi się doskonale w większości przypadków.
Co do zasady, samo chłodzenie pasywne to opcja dla komputerów biurowych, które nie są intensywnie wykorzystywane do zadań wymagających dużej mocy obliczeniowej. Duże radiatory wykonane z aluminium lub miedzi pozwalają na skuteczne odprowadzanie ciepła bez potrzeby stosowania wentylatorów, co czyni je całkowicie bezgłośnymi. Jednak efektywność takiego rozwiązania zależy od przestronnej obudowy i dobrej cyrkulacji powietrza. Sprawdzi się to głównie w komputerach o niskim TDP, które pracują przy minimalnym obciążeniu, np. do przeglądania internetu czy edycji dokumentów. Niemniej, w biurze cisza jest dosyć ważna.
Chłodzenie aktywne, czyli klasyczny układ radiatora z wentylatorem, to standardowe rozwiązanie dla większości komputerów. Zapewnia ono lepszą wydajność niż modele pasywne i pozwala na skuteczne chłodzenie nawet w bardziej wymagających zastosowaniach. Większość nowoczesnych procesorów dostarczanych jest z podstawowymi chłodzeniami powietrznymi, które wystarczają do pracy w domowych i biurowych warunkach.
Chłodzenie wodne to za to rozwiązanie skierowane do najbardziej wymagających użytkowników, takich jak gracze, twórcy treści czy osoby zajmujące się profesjonalnymi obliczeniami. Systemy AIO (All-in-One) pozwalają na skuteczne odprowadzanie ciepła, a jednocześnie zmniejszają hałas w porównaniu do dużych chłodzeń powietrznych. W przypadku ekstremalnych zastosowań stosuje się również rozbudowane układy custom loop, które umożliwiają chłodzenie nie tylko procesora, ale także karty graficznej.
Jakie chłodzenie CPU wybrać? Polecane modele?
A jaki konkretnie model warto wybrać? Zacznijmy od chłodzenia aktywnego powietrznego
Noctua NH-D15 G2
Noctua NH-D15 G2 to ulepszona wersja dobrze znanego chłodzenia powietrznego, które zyskało uznanie dzięki wysokiej wydajności i kulturze pracy. Model ten wykorzystuje osiem ciepłowodów oraz dwa 140-milimetrowe wentylatory NF-A14x25r G2 PWM, co pozwala na jeszcze efektywniejsze odprowadzanie ciepła przy zachowaniu niskiego poziomu hałasu.
Producent oferuje trzy warianty NH-D15 G2, dostosowane do różnych rodzajów procesorów. Standardowa wersja zapewnia optymalną wydajność na platformach AM5 i LGA1700, natomiast wariant HBC (High Base Convexity) został zoptymalizowany dla wklęsłych procesorów LGA1700, które z czasem uległy odkształceniu. Model LBC (Low Base Convexity) lepiej sprawdzi się w przypadku płaskich powierzchni, co czyni go dobrym wyborem dla procesorów AM5, AM4 oraz wybranych jednostek HEDT. Wysoka jakość wykonania, charakterystyczna dla produktów Noctua, w połączeniu z sześcioma latami gwarancji sprawia, że NH-D15 G2 pozostaje jednym z najlepszych rozwiązań chłodzenia powietrznego dostępnych na rynku. Niestety, jest to model jakby nie patrzeć mało ekonomiczny.
ENDORFY Fortis 5 Dual Fan
ENDORFY Fortis 5 Dual Fan to wydajne chłodzenie powietrzne, które łączy asymetryczny radiator z dwoma wentylatorami Fluctus – 140 mm z przodu i 120 mm z tyłu. Konstrukcja została zoptymalizowana pod kątem wysokiego przepływu powietrza oraz niskiego poziomu hałasu. Dzięki sześciu miedzianym ciepłowodom o bezpośrednim kontakcie z procesorem (direct touch) oraz gęsto upakowanym finom aluminiowym, układ efektywnie rozprasza ciepło. Wysokość 159 mm pozwala na montaż w większości obudów, a przemyślana konstrukcja nie koliduje z modułami RAM.
Zastosowane wentylatory Fluctus wyróżniają się ząbkowanymi łopatkami, co poprawia ciśnienie statyczne i ogranicza turbulencje, redukując hałas. Ich prędkość można regulować w zakresie od 300 do 1400 obr./min, a w trybie niskiego obciążenia mogą całkowicie się zatrzymać (fan stop), co poprawia kulturę pracy. W zestawie znajduje się także pasta termoprzewodząca Pactum PT-3 oraz nowy system montażu, który zwiększa docisk do procesora i ułatwia instalację. ENDORFY Fortis 5 Dual Fan to solidne chłodzenie powietrzne, dostępne w bardzo atrakcyjnej cenie.
DeepCool AK620 Digital
DeepCool AK620 Digital to dwuwieżowe chłodzenie powietrzne, które łączy wysoką wydajność z nowoczesnym wyglądem. Konstrukcja opiera się na sześciu miedzianych ciepłowodach oraz gęstym aluminiowym radiatorze, co pozwala skutecznie odprowadzać ciepło nawet z mocno podkręconych procesorów. Zastosowane dwa 120-milimetrowe wentylatory PWM z łożyskami FDB pracują w zakresie 500–1850 RPM, generując maksymalnie 28 dB hałasu. Dzięki dużemu ciśnieniu statycznemu i przepływowi powietrza układ radzi sobie z intensywnym obciążeniem, zachowując dobrą kulturę pracy.
Największym wyróżnikiem AK620 Digital jest magnetyczny wyświetlacz LED, który w czasie rzeczywistym pokazuje temperaturę i obciążenie procesora, a w razie przegrzania wyświetla ostrzeżenie. Panel można konfigurować za pomocą aplikacji, która komunikuje się z chłodzeniem przez port USB 2.0. Dodatkowo całość wzbogacono o adresowalne podświetlenie RGB, co uzupełnia całkowicie czarny design.
A jeśli wolicie modele wodne:
DeepCool MYSTIQUE 240
DeepCool MYSTIQUE 240 to chłodzenie wodne typu All-in-One, wyposażone w 240-milimetrową chłodnicę oraz dwa wentylatory FT12 SE PWM o średnicy 120 mm. Zakres ich prędkości wynosi od 500 do 2150 RPM, co przekłada się na przepływ powietrza na poziomie 72,45 CFM i maksymalne ciśnienie 4,32 mmH2O. Dzięki zastosowaniu łożysk dynamicznych (FDB) wentylatory pracują płynnie i względnie cicho. Konstrukcja chłodnicy oparta na aluminium zapewnia dobrą przewodność cieplną, a opatentowana technologia Anti-Leak minimalizuje ryzyko wycieków poprzez stabilizację ciśnienia w układzie.
Jednym z wyróżniających się elementów MYSTIQUE 240 jest 2,8-calowy ekran LCD o rozdzielczości 640x480, umożliwiający wyświetlanie danych systemowych lub własnych animacji. Pompa, pracująca z maksymalną prędkością 3400 RPM, wykorzystuje czterobiegunowy silnik trójfazowy, co przekłada się na lepszą efektywność chłodzenia. System jest kompatybilny z popularnymi podstawkami procesorów Intel (LGA1700, 1200, 115x) oraz AMD (AM5, AM4), co czyni go wszechstronnym rozwiązaniem dla różnych konfiguracji sprzętowych.
ASUS ROG RYUO III 360 ARGB
ASUS ROG RYUO III 360 ARGB to chłodzenie wodne typu All-in-One, które łączy wysoką wydajność z efektowną estetyką. Zastosowana pompa Asetek 8. generacji, wyposażona w trójfazowy silnik, zapewnia większy przepływ cieczy chłodzącej przy jednoczesnym zmniejszeniu hałasu. Rozbudowana płyta chłodząca została zoptymalizowana pod kątem najnowszych procesorów Intel i AMD, co gwarantuje skuteczne odprowadzanie ciepła. Radiator o dużej objętości, współpracujący z trzema 120-milimetrowymi wentylatorami ROG AF 12S ARGB, oferuje wyższą efektywność chłodzenia niż poprzednie generacje, obniżając temperaturę o 2°C na każde 100 W obciążenia. W skrócie – to sprzęt dla wymagających.
Ciekawym dodatkiem jest wyświetlacz AniMe Matrix LED, umożliwiający prezentację spersonalizowanych animacji, obrazów czy informacji systemowych. Dzięki aplikacji Armoury Crate użytkownik może monitorować temperaturę, napięcie czy prędkość wentylatorów, a także edytować pikselowe animacje za pomocą Pixel Editora. System jest w pełni kompatybilny z technologią Aura Sync, co pozwala na synchronizację efektów świetlnych z innymi podzespołami obsługującymi tę funkcję. Jest super, ale niestety trochę drogo.
Corsair iCUE H150i ELITE LCD XT White
Corsair iCUE H150i ELITE LCD XT White to zaawansowane chłodzenie wodne, które zadowoli każdego entuzjastę. Trzy 120-milimetrowe wentylatory PWM CORSAIR AF RGB ELITE, wyposażone w technologię AirGuide, generują intensywny przepływ powietrza, efektywnie obniżając temperaturę procesora. Radiator o długości 360 mm pozwala na skuteczne rozpraszanie ciepła, a wbudowana pompa działa cicho, zapewniając stabilność pracy nawet pod dużym obciążeniem. Dodatkowo, fabrycznie nałożona pasta termoprzewodząca CORSAIR XTM70 maksymalizuje transfer ciepła, co czyni ten model idealnym wyborem dla wymagających użytkowników.
Fajnym dodatkiem jest 2,1-calowy ekran LCD IPS o rozdzielczości 480 × 480 i jasności 600 cd/m². Użytkownik może na nim wyświetlać parametry systemowe, animowane GIF-y czy dowolne grafiki, co dodaje unikalnego charakteru zestawowi komputerowemu. Oprogramowanie CORSAIR iCUE umożliwia pełną kontrolę nad podświetleniem RGB oraz ustawieniami chłodzenia, a dołączony kontroler iCUE COMMANDER CORE pozwala zarządzać prędkością aż sześciu wentylatorów
Zobacz też:
Obudowa do komputera z szybą – czy warto ją kupić?
Płyta główna do 500 zł – jaki model warto wybrać?